VRIJ?!

Verhalen over 75 jaar (on)vrijheid

2 juni t/m 15 september

Kunnen we iets leren van de geschiedenis… Dat is de grote vraag! 75 Jaar is verstreken sinds de bevrijding van Limburg. Steeds minder opa’s en oma’s kunnen vertellen over toen. Als de oorlogsgeneratie kleiner wordt, sterven de verhalen dan ook uit? Raken de herinneringen zoek? Wat weten we nog? En wat hebben we geleerd…

Niet alleen de verhalen van vroeger moeten we koesteren, ook de verhalen van nu zijn belangrijk. Dagelijks worden we geconfronteerd met nieuws over oorlogen en vluchtelingen die een veilig bestaan willen. In vrijheid leven is een recht, maar helaas niet voor iedereen.

Centre Céramique en Kumulus leggen de verhalen en de geschiedenis vast in een reeks aan activiteiten van toneelvoorstellingen, een grote tentoonstelling in Centre Céramique, luisterwandelingen in de stad tot theaterworkshops en een groot Stoepkrijtfeest op Plein 1992.

Om de verhalen van het heden en het verleden levend te houden wordt er samengewerkt met onder andere AZC, Expat center, RHCL, Liberty Maastricht, het Struikelsteentjescomité, Museum Eyewitness, Schuilkeldermuseum Maastricht en veel vrijwilligers en ooggetuigen. 

 

Tentoonstelling

22 juni t/m 15 september / Centre Céramique

De tentoonstelling gaat over de vrijheidsbeleving van vroeger en nu. Nederland is dan wel 75 jaar vrij van oorlogsgeweld, via beelden en verhalen in de media van vluchtelingen gaat er geen dag voorbij dat we niet met oorlog geconfronteerd worden. In ‘Vrij’ zijn de (film)verhalen te zien van de mensen die zich de Tweede Wereldoorlog en de bevrijdingsjaren nog herinneren of hebben meegemaakt. Onverdraaglijk schrijnende verhalen van mensen wier levens en families totaal ontwricht zijn, zoals die van de joodse Limburgers. We zijn vrij, maar zijn we ook vrij van angst?
De vraag, of de wereld iets heeft geleerd van de geschiedenis dringt zich aan ons op.

Angst regeerde ook na de bevrijding in september 1944, de oorlog was immers nog niet voorbij en Maastricht was een stad achter het front. Tot het einde van de oorlog en nog daarna had de vrijheid een prijs.

In de tentoonstelling zijn behalve deze verhalen ook beelden en objecten uit die tijd te zien uit de privé collecties van Liberty en Eyewitness zoals de beroemde raketwerper 43 ‘Puppchen’, een anti-tank wapen, die in 1944 door de Duitsers is achtergelaten in Heer of de originele Amerikaanse uniformen van onze bevrijders.

Meedoen!

‘Vrij ‘is veel meer dan alleen een tentoonstelling. Je kunt meedoen. Je kunt je mening achterlaten, een herdenkingssteen neerleggen in het monument en deelnemen aan een van de vele activiteiten. Ook zijn er stukken stadsgeschiedenis te verkennen door wandelingen in de stad.




'Bijna Vrij' hoorspelwandeling

Over het bombardement op Maastricht, 18 augustus 1944

Beleef de dag van het bombardement door de verhalen van Maastrichtenaren. Loop door deze hoorspelwandeling met hen mee door de wijken waar het zich heeft afgespeeld en beluister hun verhalen.

Klik hier om naar de hoorspelwandeling te gaan.

Toneelvoorstelling: Een verhaal van vrijheid

Zo 2 juni (15.00 – 16.00u) /  Do 6 juni (20.00 – 21.00u) /  Za 8 juni (20.00 – 21.00u) / Vrij 13 september (20.00 – 21.00u)

In dit verhaal maken we kennis met Lucifer, de lichtbrenger, en horen zijn kant van ons verhaal. We horen waarom hij onder het licht van zijn Vader vandaan vluchtte en de schaduw in verdween. We zien hoe hij de mens bezoekt en kennis maakt met Eva in het paradijs. Eva die, in al haar behoeftes voorzien, slechts gevangenschap en verveling ervaart. Ook zij kiest voor vrijheid, al weet ze nog niet wat haar keuze teweeg brengt. Een groepsvoorstelling die een blik werpt op het begin van de mens en de oorsprong van onze zoektocht naar vrijheid. Met teksten van Jibbe Willems. Regisseur: Aram Merlijn Verstappen. Locatie: St. Servaas basiliek, Vrijthof.

Schuilkeldermuseum Maastricht Open dagen / Herinneringen aan het schuilen

Zo 16 juni, Zo 21 juli, Zo 18 augustus,  Zo 20 oktober (15.00 - 17.00u)
&  Za 14/ Zo 15 september  (13.00 - 17.00u)

Een deel van de Maastrichtse kazematten werd tijdens WOII als schuilkelder ingericht. 

In het herdenkingsweekend van 14 en 15 september kunt u deze schuilkelders gratis bekijken, maar ook eerder zijn er al open dagen. Vrijwilligers van de stichting vertellen verhalen en beantwoorden uw vragen. Locatie: ingang Goeman Borgesiusplantsoen (tegenover huis nr. 27), Maastricht. Meer info: www.schuileninmaastricht.nl

Rondleidingen door tentoonstelling Vrij?!

Za  29 juni, Zo 21 juli, Zo 15 september (15.00 - 16.00u)


De makers van de tentoonstelling ‘Vrij’ leiden je rond door de tentoonstelling: op 29 juni is cultuurwetenschapper Anne-Fleur Roijen uw gids, op 21 juli en 15 september Sjoerd Aarts (cultuurwetenschapper en archeoloog). Deelname €4, 50 (€3,50 voor bibliotheekleden, korting alleen in voorverkoop). Aanmelden via klantenservice@maastricht.nl of 043- 350 5600. Locatie: Centre Céramique.

We spelen de vrijheid - kindertheaterworkshop 5/ 7 jaar

Vrij 2 augustus (15.00 - 16.00u)


In Centre Céramique staat een tentoonstelling over vrijheid. Wij hebben nu schoolvakantie, dan zijn we vrij!! Hoe fijn is dat? Lekker doen wat je zelf wil, wat je het allerliefste doet? Als je toneel speelt, is vrijheid ook heel fijn. Dat weet Anneliese Billen, docente van Kumulus. Zij loopt eerst even met jullie door de tentoonstelling, daarna gaan jullie lekker toneelspelen. Deelname €5,-  / €4,- voor bibliotheekleden (korting alleen in voorverkoop). Aanmelden vóór 31 juli via klantenservice@maastricht.nl of 043- 350 5600 (ouders mogen mee, max. 1 ouder per kind). Locatie: Centre Céramique.

Lezing Keurkinderen door Paul van der Steen

Di 10 september (19.30- 20.30u)

Paul van der Steen spreekt deze dinsdag voor de grote herdenking van 75 jaar bevrijding van Limburg over zijn in 2009 verschenen boek ‘Keurkinderen. Hitlers elitescholen in Nederland’. In zijn lezing belicht hij de geschiedenis van deze scholen en de oud-leerlingen (van wie hij er een aantal sprak). Hun levens keerden 180 graden na de Bevrijding: van een zogenaamd voor iets groots voorbestemde elite waren ze plots uitschot. Velen werden ook levenslang geplaagd door de gedachte tot welke monsters ze bij een ander oorlogsverloop hadden kunnen uitgroeien. In voorjaar 2009 was in Centre Céramique een tentoonstelling te zien over het thema van dit boek. Het onderwerp wat te doen met gehersenspoelde jeugd is ook vandaag nog actueel met de vraag ‘Wat te doen met de IS-kinderen?’. Paul van der Steen (1969) is journalist en werkt onder meer voor NRC Handelsblad, Trouw, De Limburger en het Historisch Nieuwsblad. Als historicus schreef hij vijf boeken, waaronder, het dit jaar verschenen ‘De ongehoorde helft. De eerste vrouwen op het politieke pluche‘.

Deelname €5,-  / €4,-  voor bibliotheekleden (korting alleen in voorverkoop). Aanmelden via klantenservice@maastricht.nl of 043- 350 5600. Locatie: Centre Céramique.

Opening tentoonstelling Vrij?! - Verhalen over 75 jaar (on)vrijheid

Za 22 juni  (14.30 - 17.00u) 

Met een bijzondere middag openen we de tentoonstelling over vrijheid en 75 jaar herdenken. Er wordt herdacht en stilgestaan, maar ook gevierd.

We herdenken de vrijheid met een ceremonie rondom de struikelsteentjes. Paul van der Steen (journalist/schrijver) interviewt nabestaanden van de slachtoffers van WOII en vluchtelingen die nu in Nederland leven, omdat het in hun land nog steeds oorlog is. Liberty Maastricht komt geheel gekleed in bevrijdingsjarenstijl en parkeert zelfs enkele militaire voertuigen uit die tijd op Plein 1992!

Met muziek van Kumulus en dans van Swing Out uit de naoorlogse jaren vieren we de bevrijding en de opening van onze tentoonstelling.
Locatie: Centre Céramique.

Stoepkrijt feest! We kleuren de vrijheid!

Zo 23 juni  (14.00 - 16.00u) (alleen bij goed weer)


Dit jaar vieren we heel groots dat wij in Nederland al heel lang in vrijheid leven. We zijn hier vrij om te zeggen, te denken, te doen en te laten wat we willen: hoe fijn is dat! We vieren deze vrijheid met een hele grote mooie tekening op Plein 1992. We kleuren de vrijheid! Kom je mee krijten? Helène Klein van Kumulus komt ons helpen om de mooiste stoepkrijttekening ooit te maken. Deelname: gratis | reserveren niet nodig. Locatie: Plein 1992

Wandelingen langs sporen van de Tweede Wereldoorlog

Zo 30 juni, Zo 4 augustus en Zo 25 augustus (15.00 - 16.15u)


In de Maastrichtse binnenstad zijn nog veel sporen en monumenten die verwijzen naar de Tweede Wereldoorlog. Deze sporen zijn niet allemaal even zichtbaar, maar onze historici Emile Ramakers (30/06 & 25/08) en Joes Minis (04/08) weten ze te vinden, en vertellen verhalen over slachtoffers, hulpverleners, verzetsstrijders en overlevers. Deelname €4,50 / €3,50 voor bibliotheekleden (korting alleen in voorverkoop). Aanmelden via klantenservice@maastricht.nl of 043- 350 5600. 

Filosofiecafé Vrij met Sanne Raap

Za 7 september (15.30- 16.30u)


In september viert Limburg het 75-jarige jubileum van de bevrijding. Al die tijd zijn we vrij van oorlog geweest. We waarderen het leven in afwezigheid van geweld en dreiging. Het besef  hiervan wordt levend gehouden door onze dagelijkse confrontatie met beelden en verhalen van vluchtelingen uit de media. Echter wat betekent vrijheid hier en nu, anno 2019 in Limburg? Betekent de afwezigheid van oorlog per definitie vrijheid? We leven in een maatschappij waarin we hoge verwachtingen hebben van elkaar en over onszelf, ons werk, ons lichaam en ons privéleven. Wat zijn precies de voorwaarden van vrijheid en hoe kunnen we daaraan werken? Kunnen we samen betekenis geven aan vrijheid of is vrijheid een individuele aangelegenheid? In het filosofiecafé gaan we na een korte inleiding met elkaar in gesprek. Sanne Raap is als onderzoeker en als filosoof verbonden aan de Universiteit van Maastricht, ze leidt een filosofiecafé in de stad en is redactielid van Sphinx Debatcentrum. Deelname: gratis, wel graag reserveren via klantenservice@maastricht.nl of 043- 350 5600. Locatie: Centre Céramique.

Liberty tours en Living History evenementen in Zuid-Limburg

Vrij 13, Za 14, Zo 15 september

De stichting Liberty Maastricht heeft zichzelf 5 jaar geleden in het leven geroepen ‘lest we forget.’ Zij vindt het belangrijk dat wij blijven herdenken hoe onnoembaar waardevol kostbaar en kwetsbaar onze vrijheid is. Zij doen dat door lessen op scholen aan te bieden, maar ook door Liberty tours en Living History evenementen i.s.m. andere verenigingen te organiseren. In het herdenkingsweekend rijden zij met tientallen historische legervoertuigen, en in de (militaire) kleding van 1944,  langs allerlei plaatsen in Limburg. Meer info: www.libertymaastricht.nl

Free?!

Stories about 75 years (lack) of freedom

Visit our English page

Boeken en films in de bibliotheek

In de collectie van de bibliotheek vind je veel boeken en films over de Tweede Wereldoorlog en de bevrijding. Hieronder vind je een greep uit onze collectie, gesorteerd op onderwerp of type.

Maastricht en de Tweede Wereldoorlog

Dvd's

De bevrijding

Jeugdboeken

Ebooks

Krantenartikelen bevrijding Maastricht

Struikelsteentjes

Een struikelsteentje is een blijvende herinnering aan de slachtoffers van WOII. Voor zowel Joden, Sinti’s, Roma’s als ook de Verzetsstrijders van het naziregime. Deze worden geplaatst in het trottoir voor het huis van waaruit iemand gedeporteerd is. In de tentoonstelling worden 35 levensverhalen verteld. Tot en met 27 juni zijn 21 van deze struikelsteentjes te zien in de tentoonstelling. Nadat de fysieke steentjes zijn geplaatst, wordt de leegte gevuld met ‘brandende steentjes’. 

Het monument is niet statisch, maar juist een levend kunstwerk. Het plaatsen van een steentje is een oud gebruik dat door de onvergankelijkheid van het materiaal symbolisch aantoont dat we een herinnering of gebeurtenis niet willen vergeten. Het staat ook voor eeuwige liefde en respect. We nodigen bezoekers uit om de verhalen en biografieën van de steentjes te lezen en stil te staan bij onze eigen vrijheid. En om het kunstwerk te laten groeien door zelf een steentje, eventueel met boodschap, bij het monument te plaatsen.

Plaatsing van 36 nieuwe struikelsteentjes

Do 20 en vr 28 jun (9.00 - 16.00U)

 
Het Struikelsteentjes Comité Maastricht heeft sinds 2012 al 175 struikelsteentjes gelegd voor de woonhuizen van de Joden, Sinti’s, Roma’s en verzetsstrijders die tijdens WOII door de nazi's zijn gedeporteerd en vermoord. In juni worden 36 nieuwe struikelsteentjes geplaatst en biografieën voorgelezen in het bijzijn van nabestaanden. Het gaat deze keer om 12 verzetsstrijders en 23 Joden in Amby, Scharn, Heer, Heugem, Wittevrouwenveld, Brusselse-poort en de binnenstad. Wil je meelopen op 20 en/of 28 juni? Ook is er een wandelroute verkrijgbaar bij de klantenservice van Centre Céramique. De verhalen van de slachtoffers zijn tevens te lezen in de tentoonstelling Vrij?! Kijk dan voor meer informatie op www.struikelsteentjes-maastricht.nl.