Iets te zeggen: communiceren op afstand
Elektrische telegraaf en seinsleutel
Darryl Cressman (vertaling Peter Peters)
Heel gewoon
Het rechtstreeks verzenden en ontvangen van berichten, zelfs over grote afstanden, is tegenwoordig heel gewoon. Maar zoals met alles wat voor ons alledaags is, was dat ooit anders. Vóór de komst van de elektrische telegraaf communiceerde men over grote afstanden met bakenvuren, optische telegrafen (grote torens met 'armen' waarmee de letters van een bericht gespeld konden worden), postduiven of menselijke boodschappers, eerst te voet, te paard of per boot en vanaf de 19e eeuw met de trein. Dat veranderde in 1844 toen de Amerikaan Samuel Morse het eerste bericht per elektrische telegraaf verstuurde tussen Washington en Baltimore (ongeveer 65 kilometer). De beperkingen van ruimte en tijd, die van oudsher hadden bepaald hoe mensen met elkaar konden communiceren, verdwenen hierna geleidelijk.
Morsecode
De elektrische telegraaf werkt door met een seinsleutel elektrische stroompjes te activeren en die langs een draad naar een andere telegraaf te sturen die ze op de papieren tape vastlegt, zoals bij het hier getoonde model. Bij kleinere telegraaftoestellen worden de stroompjes als geluiden hoorbaar gemaakt. Door letters en cijfers te vertalen in een gestandaardiseerde Morsecode van punten (korte elektrische pulsen) en streepjes (lange elektrische pulsen) werd het mogelijk elektrisch te communiceren. Doordat deze code zowel eenvoudig als nauwkeurig was, kon men informatie uitwisselen tussen meerdere taalgebieden. Plotseling konden reeksen stippen en streepjes die vanuit één plaats werden verzonden duizenden kilometers verderop worden verwerkt, waardoor economie, handel, transport, politiek en oorlogsvoering zich over steeds grotere afstanden konden organiseren.
Informatie als nieuws
“We hebben grote haast om een ​​magnetische [elektrische, DC] telegraaf van Maine naar Texas te bouwen; maar het zou wel eens kunnen zijn dat Maine en Texas elkaar niets belangrijks te vertellen hebben.” Dit schreef de Amerikaanse auteur Henry David Thoreau in 1854 in zijn boek Walden. Hij wantrouwde het enthousiasme waarmee nieuwe technologieën zoals de telegraaf werden begroet omdat hij geloofde dat het mensen zou aanmoedigen om 'nieuws' te communiceren dat niet erg nieuwswaardig was. Ondanks Thoreau's argwaan kwam er steeds meer informatie binnen ‘door de draad’. Kranten publiceerden daardoor een groeiend aantal berichten over mensen, plaatsen en activiteiten die voorheen ver weg of onbekend leken, waardoor het bereik en de inhoud van wat als nieuws werd beschouwd gestaag uitdijde.
Het bedrijf van informatie
Door zowel de snelheid als de reikwijdte van de informatie-uitwisseling te vergroten, speelde de telegraaf een belangrijke rol in de ontwikkeling van de journalistiek, de aandelenmarkt en de informatie- en communicatie-industrie van tegenwoordig. Grote bedrijven zoals AT&T, Western Union, KPN, British Telecom en Siemens vinden hun oorsprong in de telegrafie. Dat geldt ook voor de Morsetelegraaf en seinsleutel die hier te zien zijn. Ze werden vervaardigd door de Berlijnse firma Lewert. De seinsleutel is uit 1871, maar op het apparaat staat geen datum. Lewert begon met de fabricage van mechanische producten in 1800 en vanaf 1851 maakten ze Morsetelegrafen voor de Duits-Oostenrijkse Telegraafvereniging (Deutsch-Österreichischer Telegraphen-Verein). Lewert werd in 1893 gekocht door C. Lorenz, dat in 1959 Standard Elektrik Lorenz (SEL) werd. In de 21e eeuw werd SEL onderdeel van Alcatel-Lucent en vervolgens, in 2016, van Nokia.
Telefoon
Thomas Frissen
Onvoorstelbaar
In 1998 vroeg televisiemaker Frans Bromet aan mensen op straat of ze een mobiele telefoon hadden. De overgrote meerderheid van de mensen antwoordde met “nee”. En op de vraag waarom ze er geen hadden, reageerden ze met “het lijkt me helemaal niet leuk om altijd bereikbaar te zijn” of “ik hoef niet continue zo’n piepding op een terrasje te hebben”. Nu, iets meer dan 20 jaar later, lijkt dit volstrekt onvoorstelbaar. Maar zo’n 100 jaar eerder kon men zich het hele idee van de telefoon nog amper voorstellen.
De uitvinder en zijn uitvinding
Eind 19e eeuw bogen verschillende techneuten zich over een vraagstuk: hoe kunnen we de menselijke stem omzetten in elektrische signaaltjes die over een kabel verzonden kunnen worden? Eén van de bekendste voorvaders van de telefoon is de Amerikaan Alexander Graham Bell. Hij hield in maart 1876 het eerste succesvolle telefoongesprek (van maar liefst één zin) met zijn assistent Thomas Watson. De werkelijke uitvinder van de telefoon is echter de Italiaan Antonio Meucci die in de jaren 1850 er al in slaagde om stemgeluid binnenshuis via een kabel te verzenden. Maar het was zonder twijfel Bell die de telefoon als communicatiemiddel populair maakte en commercialiseerde.
Mond- en oorstuk
Het houten, handvatvormige object dat je hier ziet is het mond- en oorstuk van één van de eerste generaties commerciële telefoons van Bell. Het is omstreeks 1880 gemaakt van dennenhout. Aan de onderkant zit een membraan dat trillingen van het stemgeluid opving. Dit stond in verbinding met een elektromagneet aan de binnenkant die de trillingen omzette in elektrische signaaltjes. Door middel van de twee koperen contactpuntjes aan de zijkant kon het handvat worden verbonden met een elektrisch circuit en andere telefoons. Oorspronkelijk hadden telefoons maar één oor- en mondstuk. Dat moest dus tegelijkertijd gebruikt worden als microfoon en luidspreker. Maar voor veel mensen bleek dit ingewikkeld. Ze moesten het stuk dan steeds tussen mond en oor heen en weer bewegen. Daarom werd al gauw besloten om de telefoon uit te rusten met twee van deze stukjes (zie tekening).
Van vaste lijn naar smartphone
Het scheiden van luisteren en spreken heeft in alle latere telefoonontwerpen standgehouden. Veel andere elementen zijn echter in de loop der jaren vervangen. Zo is de fysieke lijn ingewisseld voor zendmasten en hebben we het dennenhout langzaamaan ingeruild voor een touchscreen.
Uitdrukkingen en handgebaren; onvoorstelbaar
Ondanks de vele vernieuwingen blijven oude telefoontechnieken nog wel aanwezig in onze alledaagse communicatie. Denk maar aan de uitdrukkingen ‘wie heb ik aan lijn?’ of ‘de telefoon ophangen’. Met onze handgebaren is zelfs iets heel bijzonders gebeurd. Maak eens het handgebaar voor telefoneren. Als je geboren bent vóór 2000, maak je waarschijnlijk een vuist terwijl je je duim en pink uitsteekt. Je houdt vervolgens je duim tegen je oor en de pink voor je mond. Ben je echter geboren ná 2000, dan maak je waarschijnlijk een vlakke hand en houd je de toppen van je vingers tegen je oor, en je handpalm in de richting van je mond. En voilà, zie hier hoe de vorm van de telefoon onze handgebaren beïnvloedt. Welk handgebaar maakten mensen in 1880, denk je? En fantaseer misschien ook eens over de toekomst. Welk handgebaar maakt de jeugd over 50 jaar? Onvoorstelbaar, hè?!
Super 8 filmprojector
Dirk van de Leemput
Filmpjes delen
Tegenwoordig delen we via WhatsApp videobeelden met familie over de hele wereld. Wie in de jaren ‘60 filmpjes wilde delen, kon die alleen maar op super 8 film opnemen en projecteren met bijvoorbeeld deze Raynox S-505 projector. Tegenwoordig gebruikt bijna niemand nog super 8, maar de techniek bestaat nog steeds. Super 8 wordt nu vooral toegepast vanwege de tastbaarheid van de film en het apparaat en de nostalgische sfeer die de beelden oproepen. Maar vaak wordt de film dan gedigitaliseerd en niet via een projector afgespeeld.
Super 8
Super 8 film was van de jaren ‘60 tot de jaren ‘80 de gemakkelijkste manier om te filmen. Je kocht een cassette met film, stak die in je camera, en kon filmen. Als de cassette na drie minuten vol was, stuurde je hem naar een laboratorium en kreeg een paar weken later een film terug die je in een projector als deze kon afspelen. Er waren wel wat nadelen. De film had geen geluid. Elk stukje film kon ook maar één keer gebruikt worden. Verwijderen en opnieuw opnemen kon niet. Kijken of de opname gelukt was ook niet. Je moest maar afwachten of de opname geslaagd was.
Niks bijzonders
Deze Japanse projector was in zijn tijd (ca. 1968 tot 1970) goed maar niks bijzonders. Hij projecteert simpelweg het opgenomen beeld. Er is één schakelaar voor de afspeelrichting en het licht, en één voor de snelheid. De focus en het formaat van de projectie konden worden ingesteld. Verder zijn er weinig functies. Die waren ook niet nodig voor het afspelen van de film.
Licht en beweging
De projector werkt met niets anders dan licht en een paar bewegende delen met een motor. De film bestaat uit transparante foto’s de na elkaar geprojecteerd worden om de illusie van bewegend beeld te geven. In de projector zitten een sluiter en een haakje die achttien keer per seconde de lichtstraal heel kort afsluiten en de film één beeldje voortbewegen. De techniek is dus heel simpel en kan relatief gemakkelijk onderhouden en gerepareerd worden.
Tegenwoordig
Je kunt nog steeds super 8 film kopen en gebruiken. Er zijn tegenwoordig niet veel mensen meer die er hun familiefilmpjes mee maken. De gebruikers zijn vooral kunstenaars, filmmakers en liefhebbers. Kunstenaars gebruiken super 8 vooral omdat het een eenvoudige manier is om bewegend beeld te maken dat ook nog eens tastbaar is. Veel kunstenaars vinden het juist ook leuk om te moeten afwachten of de beelden wel of niet gelukt zijn. Bekende regisseurs als Quentin Tarantino willen nog weleens korte stukjes film op super-8 opnemen. Ook in videoclips en reclames kom je super 8 fragmenten nog geregeld tegen. Dat is zelfs zo populair dat Kodak in 2015 begonnen is met het ontwikkelen van een nieuwe digitale super 8 camera.
Sirene
Karin Bijsterveld
Maandag
Je hoort ze iedere eerste maandag van de maand om 12 uur: de sirenes van het luchtalarm. Je hoopt dat ze niet op andere momenten klinken, want dat zou waarschijnlijk betekenen dat er iets grondig mis is. Er staan 4278 van die sirenes in Nederland. Maar mogelijk niet lang meer. De regering overweegt ze te vervangen door een ‘alert’ op onze telefoons.
Jankend geluid
De sirenes die je tegenwoordig hoort, zijn eigenlijk synthesizers. Maar ooit zag het binnenwerk van de luchtalarm-sirenes er ongeveer zo uit als de sirene die je hier in de vitrine ziet staan: een 19e
-eeuws model van Charles Cagniard de la Tour. Al in 1927 stelde het Ministerie van Oorlog voor om sirenes—naast kerkklokken—in te zetten om de bevolking voor aanvallen door vliegtuigen te waarschuwen. Maar pas toen eind jaren ‘30 de oorlogsdreiging in Europa daadwerkelijk toenam, gaf de overheid aan ingenieurs de opdracht te bepalen hoe het alarm dan precies moest klinken. Het advies was in maart 1940 klaar: het moest zo ”jankend” en “afschrikwekkend” mogelijk zijn, niet te negeren “irriteerend” ook. De elektrische sirene was daar het perfecte apparaat voor. Net op tijd, want een paar maanden later werd Nederland door de Duitsers aangevallen.
Hoe werkt het?
Hoe kwam de sirene aan zijn jankende geluid? In de kast zie je naast de sirene een metalen schijf staan; op de foto ligt die schijf in de sirene. In die schijf zijn kleinere gaatjes gestanst, in een cirkel. De schijf kan rond een buis in de sirene draaien. Via de pijp die dwars op de sirene staat, wordt van onderop lucht in de sirene geblazen. Die lucht stroomt dan door de gaatjes van de schijf en veroorzaakt zo luchttrillingen en daarmee geluid. Ook komt de schijf opwaarts in beweging en gaat steeds sneller draaien om de buis die taps toe loopt. Hoe hoger de snelheid van de schijf, des te hoger het geluid. Bovendien klinkt ieder pufje geluid dan geleidelijk zo snel na elkaar, dat je het als één toon ervaart. Gebruik je vervolgens elektriciteit voor de windaandrijving, dan gaat de sirene gigantisch loeien.
Geluid meten
Toch waren de eerste sirenes helemaal niet bedoeld om herrie te schoppen. Ontworpen door John Robinson (18e eeuw) en verfijnd door de al genoemde Cagniard de la Tour (19e eeuw), werden ze door Hermann von Helmholtz en andere natuurkundigen gebruikt als wetenschappelijk instrument. Een wetenschappelijk instrument om te begrijpen hoe geluid ontstond en het heel precies te meten, vooral de hoogte ervan. De sirene kon namelijk iedere denkbare toon, ook die tussen de witte en zwarte toetsen van de piano in, tot klinken brengen: microtonen.
Verdi, Beethoven of iets nieuws?
Laat dat nu precies de reden zijn geweest waarom sommige musici in de sirene een muziekinstrument zagen. De eersten waren componisten die het muziekleven flink wilden opschudden, zoals Edgar Varèse en George Antheil aan het begin van de 20e eeuw. Dat het geluid op straat door de opkomst van de auto en andere machines was veranderd, moest ook hoorbaar worden in de muziek. De klassieke instrumenten van het symfonieorkest waren daarvoor veel te beperkt. De klank moest rijker en luider worden. Nederland zelf had trouwens iemand, de wiskundeleraar Henri Naber, die van de sirene juist een meer traditioneel instrument wilde maken. Hij speelde er doodleuk Verdi en Beethoven op door met een stokje de schijf, en dus de toon, op een bepaald punt vast te houden.
De sirene bewaren
Mochten de sirenes straks niet meer loeien, krijgen we dus niet alleen een ander waarschuwings-systeem. Het is ook het einde van 4278 wetenschappelijke- en muziekinstrumenten.
Something to Say: Communicating across Distance
Electric Telegraph and Key
Darryl Cressman
Quite ordinary
Sending and receiving messages instantaneously, even over great distances, has become quite ordinary. But like all ordinary things, it was not always this way. Prior to the electric telegraph, communicating over great distances was achieved by beacon fires, optical telegraphs (large towers with 'arms' that were arranged to spell messages), carrier pigeons, or messages carried by humans, on foot at first, or by horse or boat, and then in the 19th century, by train. This changed in 1844 when the American Samuel Morse sent the first message by electric telegraph between Washington and Baltimore (approx. 40 miles). After this, the limitations of time and space, which had shaped how people communicated with one another since they could communicate, were disappearing.
Morse code
The electric telegraph works by sending electric pulses, activated by the telegraph key, along a wire connected to another telegraph that records the electric pulses on the paper tape, like in the model shown here, or otherwise heard as sounds on smaller telegraphs. These pulses are Morse code, which enabled electric communication by translating letters and numbers into a standardized code of dots (short electric pulses) and dashes (long electric pulses). By being both simple and precise, this code allowed information to be exchanged across multiple linguistic regions. All of a sudden, strings of dots and dashes sent from one place could be acted upon thousands of kilometers away, opening the way for economics, trade, transportation, politics, and war to be organized on an increasingly global scale.
Information as news
"We are in great haste to build a magnetic [electric, DC] telegraph from Maine to Texas; but Maine and Texas, it may be, have nothing important to communicate." This is from Walden, written in 1854 by the American author Henry David Thoreau. He was suspicious of the enthusiasm that greeted new technologies like the telegraph because he believed that it would encourage people to communicate 'news' that wasn't very newsworthy. Despite Thoreau's suspicions, with more and more information coming in 'over the wire,' newspapers were able to increase the number of reports on people, places, and activities that had formerly seemed quite distant or unknown, expanding the scope and content of what could be considered news.
The business of information
By increasing both the speed and scope of information exchange, the telegraph played an important role in the development of journalism, the stock market, and today's information and communication industries. Large companies, like AT&T, Western Union, KPN, British Telecom, and Siemens have their origins in telegraphy. The Morse telegraph and key seen here are no different. They were manufactured by the Berlin firm Lewert. The key is dated 1871, but there is no date on the register. Lewert started manufacturing mechanical goods in 1800 and in 1851 they began manufacturing Morse telegraphs for the German-Austrian Telegraph Society (Deutsch-Österreichischer Telegraphen-Verein). Lewert was bought by C. Lorenz in 1893, which became Standard Elektrik Lorenz (SEL) in 1959. In the 21st century, SEL became part of Alcatel-Lucent and then, in 2016, Nokia.
Telephone
Thomas Frissen
Hardly imaginable
In a 1998 short documentary, Dutch television producer Frans Bromet asked people whether they had a cell phone. The vast majority of people answered "no". And when asked for their motivation, they responded saying "it doesn't seem attractive to be reachable at all times", or "I don't need to have one of those things which beep all the time". Now, just over twenty years later, these replies seem hardly imaginable to us. A little over a century earlier, however, the concept of telephone technology as such was barely imaginable.
The inventor and his invention
In the late 19th century, several technology enthusiasts pondered this question: how can we convert the human voice into electrical signals which can be transmitted through a cable? Perhaps the most famous forefather of the telephone is Alexander Graham Bell. He held the first successful telephone conversation (of just one sentence) with his assistant Thomas Watson in March 1876. The inventor of the telephone is in fact the Italian Antonio Meucci, who in the 1850s managed to transmit the human voice via a cable. It is true, however, that Bell was the one to popularize and commercialize the telephone as a communication tool.
Mouth-and-earpiece
The wooden, handle-like object you see here is the mouthpiece annex earpiece of one of Bell's first generations of commercial telephones. It dates back to around 1880 and is made out of pinewood. The membrane at the bottom, which picked up vibrations, is connected to an electromagnet on the inside, which in turn converted these vibrations into electrical signals. By means of the two copper contact points on the side, this device could be connected to an electrical circuit and to other telephones. Originally, telephones had only one such handle-like earpiece and mouthpiece. It had to be used as a microphone and speaker at the same time. But for many people this proved complicated because they constantly had to move the piece back and forth between their mouth and ear. It was soon decided therefore to design a two-piece telephone device (see drawing).
From landline to smartphone
This separation of listening and speaking would persist in all subsequent phone designs. But many other elements of telephone technology have changed over the years. For example, cell phone towers have taken over the role of the physical landline, while phone devices have a touchscreen today, rather than being made of pinewood.
Expressions and hand gestures
Despite ongoing innovations, old technologies persist in our everyday communication. Just think of an expression such as “the line is busy”, or "hang up the phone". And what about our hand gesture for talking on the phone? If you were born before 2000, you will probably make a fist while holding your thumb near your ear and your little finger in front of your mouth. If you were born after 2000, however, you will probably stretch your hand and hold the tips of your fingers against your ear, while pointing your hand palm towards your mouth. Telephone design, in other words, affects our everyday hand gestures. How did people position their hand when being on the phone in 1880? And how will people do so in fifty years? Quite hard to imagine, isn't it?!
Super 8 Filmprojector
Dirk van de Leemput
Sharing video clips
We are used to sharing video images with family over WhatsApp nowadays. In the 1960s it was only possible to share moving images by recording it on super 8 and projecting it on a projector, like this Raynox S-505. Today, almost nobody uses super 8 anymore, but the technology still exists. People who use super 8 nowadays, do so because of the tangibility of the film and the machine or the nostalgic atmosphere of the images. Often the recorded film is digitised and not projected anymore.
Super 8
From the 1960s to the 1980s, super 8 film was the easiest way to record moving images. One bought a cassette of film, put it in a camera and was able to shoot. When the cassette was full after three minutes of filming, you sent it to a laboratory and a few weeks later you got a film back to project on a projector like this one. There were a few downsides to using super 8. It had no sound. Every strip of film could only be used once. Deleting and re-recording was not possible. You could not check if the recording was successful. You just had to wait and see if you got the desired result.
Nothing special
At the time when this projector was produced (around 1968-1970), it was a rather straightforward device. It simply projected the image recorded on the film. There is one switch for the projector light and selecting forward or backward projection; one for the projection speed; and you could set the focus and the projection size. There were hardly any other functions; these were the only ones needed to show the film.
Light and mechanics
The projector operates merely on the basis of light and a few moving parts with a motor. The film consists of transparent photos rapidly projected one after the other to give the illusion of a moving image. Inside the projector are a shutter and a claw that shut off the light beam very shortly and move the film one image ahead, eighteen times per second. The technology is easy to repair and maintain.
The present
While it is still possible to buy and use super 8 film, there are very few people who use it to make their home movies nowadays. The majority of the users are artists, film directors and creatives. Artists often use super 8 as a simple and relatively affordable way of making moving images, while also being a tangible medium. Many artists also like the fact that it is harder to control the result of the filming. Famous directors such as Quentin Tarantino like to use little sections of super 8 footage in their movies and sometimes you see super 8 footage in commercials or music videos. This is so popular that Kodak has started work on designing a new digital super 8 camera.
Siren
Karin Bijsterveld
Monday
You hear them each first Monday of the month, at noon exactly: the sirens of the air-raid alarm. If you will ever hear them at any other moment, this probably means trouble. In the Netherlands, 4278 sirens are found across the country. Possibly not for long anymore, however. The government is seriously considering replacing the sirens by a mobile phone alert system.
A wailing sound
The sirens you hear nowadays are, in fact, synthesizers. But for a long time, the air-raid sirens’ interior looked more or less like the siren on display: a 19th-century model made by Charles Cagniard de la Tour. As early as 1927, the Ministry of War suggested using sirens—in addition to traditional church bells—to warn citizens for attacks by airplanes. Yet it was only when chances on war substantially increased that authorities started commissioning engineers to find out the best alarm sound. The advice was ready by March 1940: it had to sound as “wailing” and “terrifying” as possible, and it should be so “irritating” that it was impossible to neglect. The electric siren would be the perfect instrument for creating that sound. The engineers were just in time. A few months later Germany declared war to the Netherlands and invaded it.
How does it work?
How did the siren on display produce its wailing sound? Just look at the metal disk displayed next to the siren (on the photo the disk is positioned in the siren). This disk has small holes positioned in a concentric circle. This disk can rotate around a vertical conic tube inside the siren. By blowing air into the siren, through the horizontal pipe, the air comes out again through the disk’s small holes, which makes the air vibrate, thus causing sound. At the same time, the air’s pressure makes the disk move upwards and because the tube’s diameter is smaller at the top than at the bottom, the disk starts rotating faster, which raises the sound’s pitch. It is also relevant that this causes each puff of air to sound so fast after the previous one that one perceives all separate sounds together as one tone. By pushing more air into the tube with the help of electricity, the siren is bound to wail impressively.
Measuring sound
The basic idea behind the very first sirens was hardly to make noise, however. Designed by John Robinson in the 18th century and refined by the abovementioned Cagniard de la Tour in the 19th century, Hermann von Helmholtz and other physicists used it as scientific tool. This instrument was meant to help them understand how sound came about, as well as to measure it accurately, most notably its pitch. The siren enabled the scientists to create each imaginable tone, also those in-between the black and white keys of the piano: the microtones.
Verdi, Beethoven or something new?
That the siren could produce microtones was exactly why some musicians considered it a highly interesting instrument. The first among them were early 20th century composers who aimed at radically renewing classical music, like Edgar Varèse and George Antheil. They felt that new urban sounds such as those produced by car engines and other machines should become audible in music as well. The classical musical instruments of a symphony orchestra were too limited to produce all the new sounds, which were supposed to be richer and louder. Intriguingly, the Dutch math teacher Henri Naber turned the siren into a more traditional musical instrument. He simply played Verdi and Beethoven on the siren by using a rod to keep the disk in a particular position for some time.
Preserving the siren
So if the Dutch government eventually decides to discard the siren and replace it with a new national warning system, as many as 4278 scientific and musical instruments will become superfluous.
